W Nowym Roku

W tym Nowym Roku

niech Ci szczęście przy

boku towarzyszy

jak cień wiosenny…

…czy w dzień jasny…

…czy w noc ciemną…

Życzenia świąteczne.

W tych zbliżających się wyjątkowych dniach życzę wiele zadowolenia i sukcesów z podjętych wyzwań.
Niech te Święta przyniosą  chwilę wytchnienia,magię, ciepło rodzinne i cudowną atmosferę.

Wesołych Świąt!

Pigułki nieszczęścia

Rynek farmaceutyczny w Polsce osiągnął rekordową wartość 21 mld zł. 

W liczbie spożytych opakowań leków zajęliśmy drugie, tuż po Francji miejsce w Europie. Polacy coraz chętniej leczą się sami, łykając bez umiaru pastylki, które często zagrażają ich zdrowiu, a nawet życiu.

Wśród osób uzależnionych od leków, w mojej klinice przeważają kobiety w wieku 35-50 lat. Bardzo często pierwotną przyczyną nadużywania lekarstw były u nich różne zaburzenia emocjonalne, nerwice wyniesione jeszcze z czasów dzieciństwa i wczesnej młodości, ale także późniejsze - związane z problemami rodzinnymi, zawodowymi. Częstym objawem nerwicy są - prawdziwe lub urojone - zaburzenia czynności różnych narządów wewnętrznych.

Pojawia się hipochondria - czyli nieuzasadniony lęk o własne zdrowie. Pomimo, że lekarze nie stwierdzają żadnych zmian, pacjenci często wymuszają na nich podjęcie leczenia .

Nierozwiązane problemy życiowe rodzą konflikty wewnętrzne, prowadzą do rozchwiania emocjonalnego i utrudniają codzienne funkcjonowanie. Prawidłowym działaniem byłaby wizyta u psychologa lub psychiatry i podjęcie wspólnej pracy nad przywróceniem wewnętrznej równowagi. 

W naszym kraju jednak przeważnie odbywa się to odwrotnie - najpierw leczymy się na własną rękę, wspieramy różnymi specyfikami z reklam, potem szukamy wsparcia u lekarza rodzinnego, a gdy wszystko zawodzi i uzależnienie zaczyna zbierać swoje żniwa - trafiamy do specjalisty.

Gdy boli dusza

Jedna z moich pacjentek zaczęła wspierać się farmakologicznie, gdy poroniła długo oczekiwaną ciąże. Myślę, że gdyby wtedy znalazła wsparcie u męża, własnej matki i najbliższych, może nawet u psychologa, nie doszłoby do dramatu. Tymczasem lekarz ogólny przepisał jej benzodiazepiny, które przyniosły chwilowe ukojenie bólu psychicznego. Jednak leki z tej grupy można zażywać najwyżej przez kilka tygodni. Ok. 10 procent osób, które robią to dłużej, popada w silne uzależnienie fizyczne i psychiczne . Moja pacjentka nabyła takiej tolerancji na działanie leku przeciwlękowego, euforyzującego, że aby osiągnąć pożądany efekt, zamiast przepisanych trzech tabletek dziennie brała po...25 ! To jest dawka śmiertelna dla zdrowego człowieka. Straciła zainteresowanie domem, mężem, zerwała kontakty towarzyskie. Koncentrowała się głównie na swoim zdrowiu i zdobywaniu lekarstw. Trafiła do naszego ośrodka z objawami przedawkowania substancji psychoaktywnych, bo oczywiście, kiedy nie miała dostępu do przepisywanego leku, szukała środków zastępczych. Miała silne zaburzenia świadomości, drgawki, brak kontaktu z rzeczywistością. Na szczęście, okazała się pacjentką bardzo oczekującą naszej pomocy i gotową do współpracy.

W odróżnieniu od innej, nieco starszej pani, którą małżonek - lekarz, przez kilkanaście lat próbował leczyć z depresji .Niestety - objawowo, podając w zależności od jej samopoczucia inny lek. W tle pojawiał się także alkohol - bo te uzależnienia często się krzyżują. Zmiany w psychice i w mózgu kobiety były już niestety, nie do pokonania. Podkradała leki nawet innym chorym, próbowała ich przekupić, była agresywna.

Wstydliwy problem

Częstym błędem najbliższej rodziny jest ochrona osoby uzależnionej. Problem jest dla nich wstydliwy, więc kryją go w czterech ścianach domu, zamiast zdecydowanie odciąć chorego od środków uzależniających i skłonić do podjęcia leczenia.

Dużą grupę pacjentów w naszej klinice stanowią ludzie młodzi, którzy w lekach i różnych środkach psychotropowych szukali wzmocnienia. Poprawiali sobie nastrój, łagodzili kompleksy, dodawali odwagi. Rodzice, zajęci głównie zapewnieniem bezpieczeństwa socjalnego rodzinie przegapili moment, w którym można było w miarę szybko i skutecznie pomóc.

Kiedy do kliniki trafił 18 letni chłopak z urojeniami, zaburzeniami pamięci, jego opiekunowie twierdzili, że popadł w uzależnienie od amfetaminy i marihuany na ostatnich wakacjach, które spędził w USA.

W trakcie psychoterapii okazało się jednak, że młody człowiek podejmował eksperymenty z różnymi substancjami już w wieku 15 lat. Zaczynał od wąchania kleju z kolegami i razem z nimi zdobywał różne inne środki euforyzujące. Kiedy wracał do domu w zmienionym nastroju, rodzice byli przekonani, że to "niewinne" piwko, może dwa... Jako lekarz zastanawiam się, czy była to naiwność dorosłych czy podświadome wypieranie problemu...

Najważniejsze - nazwać chorobę

Dla lekomana jego najbliższym przyjacielem jest tabletka. Wszelkie działania rodziny, przyjaciół, a nawet lekarza odbiera jako zamach na swoją wolność i zdrowie. Dlatego tak ważne jest, aby uświadomić choremu siłę jego uzależnienia i czyhające niebezpieczeństwo.

Trzeba nauczyć jego i najbliższych, aby energię do życia czerpali z dnia codziennego, bez chemicznej protezy.
Joanna Wysogląd-Wolniak
Autorka jest lekarzem psychiatrą, kierownikiem Poradni Zdrowia Psychicznego i Terapii Uzależnień przy Klinice WOLMED.

Czy leki przeciwdepresyjne zwiększają ryzyko samobójstwa?

Wszystkie leki przeciwdepresyjne powinny zawierać widoczne ostrzeżenie o zwiększonym ryzyku zachowań samobójczych u stosujących je dzieci i młodzieży - uznała Amerykańska Agencja do spraw Leków i Żywności (Food and Drug Administration - FDA).

FDA wydała oświadczenie, w którym przychyliła się do zaleceń swoich komitetów doradczych (Psychopharmacologic Drugs and Pediatric Advisory Committees) dotyczących zwiększonego ryzyka zachowań samobójczych u dzieci i młodzieży stosującej leki przeciwdepresyjne. Agencja podjęła już działania zmierzające do zmiany informacji na opakowaniach tych leków i w ulotkach oraz udostępnienia zrozumiałych materiałów informacyjnych na ten temat pacjentom.

W skrócie eksperci FDA uznali, że należy kontynuować gromadzenie danych na temat przypadków samobójstw i zachowań samobójczych obserwowanych podczas badań klinicznych, ponieważ zwiększają one wiarygodność tych analiz. Ocenili też, że dotychczasowe wyniki badań wskazują na zwiększone ryzyko zachowań samobójczych u pacjentów pediatrycznych w przypadku wszystkich badanych leków.

Komitety doradcze FDA zaleciły więc stosowanie ostrzeżeń dotyczących ryzyka zachowań samobójczych u nieletnich pacjentów w przypadku wszystkich leków przeciwdepresyjnych, także tych, które nie były pod tym względem badane, ponieważ dostępne dane nie pozwalają na wykluczenie takiego ryzyka u żadnego z leków. Większością głosów 15 do 8 eksperci przyjęli także zalecenie, by na opakowaniach wszystkich leków przeciwdepresyjnych pojawiło się widoczne ostrzeżenie w tej sprawie - tak zwany "black-box". Zaproponowali też, by pacjenci i ich opiekunowie otrzymywali wraz z receptą specjalny przewodnik zawierający zrozumiałe dla nich informacje na temat stosowania tych leków.

Doradcy FDA uznali, że nie ma powodów, aby przeciwwskazać stosowanie leków przeciwdepresyjnych u dzieci i młodzieży, ponieważ dostęp do tych metod leczenia jest dla wielu pacjentów korzystny. 

Uznali jednak, że wyniki kontrolowanych badań klinicznych z udziałem nieletnich pacjentów powinny być uwzględnione w materiałach informacyjnych leków przeciwdepresyjnych.

JAKICH LEKÓW UŻYWA SIĘ W TERAPII CHOLESTEROLU I TRÓJGLICERYDÓW?

Leki te dzieli się na cztery główne kategorie:

Żywice wiążące kwasy żółciowe. Cholestyramine i cholestipol leki te zapobiegają ponownemu wchłanianiu w jelitach cholesterolu zawartego w żółci.Wywołują one takie skutki uboczne, jak gazy jelitowe oraz tworzenie kamieni w pęcherzyku żółciowym. Ogranicza to możliwości ich stosowania.
Żywice wiążące kwasy żółciowe mogą również obniżać wchłanianie innych leków oraz witamin. Czasami powodują one również znaczący wzrost poziomu trójglicerydów.

Niacyna. Niacyna należy do grupy witamin B. Przyjmowana w dużych dawkach potrafi znacząco obniżyć poziom cholesterolu LDL i podwyższyć HDL. Mechanizm tego zjawiska jest słabo zbadany. Do głównych skutków ubocznych należą: zaczerwienienie i silny świąd skóry oraz zaburzenia
żołądkowo-jelitowe. Niacyna jest bardzo skuteczna, jednak ze względu na skutki uboczne jest źle tolerowana.

Fibraty. Gemfibozil i clofibrate to fibraty. Główną zaletą tych preparatów jest to, że obniżają one poziom trójglicerydów. Mają natomiast znacznie słabszą zdolność obniżania cholesterolu LDL. Mogą wykazywać działania niepożądane w pracy żołądka i jelit oraz kamicę pęcherzyka żółciowego.

Statyny. Dostępnych jest wiele leków zawierających statyny, np. lowastatynę, prawastatynę, atorwastatynę, simwastatynę. Preparaty te hamują działanie enzymu wątrobowego reduktazy HMG-CoA. Znacząco hamuje to wytwarzanie produkcję cholesterolu w wątrobie. Leki te znacząco obniżają poziom cholesterolu LDL i nieznacznie poziom trójglicerydów. Podwyższają także nieznacznie poziom cholesterolu HDL. Generalnie leki te są dobrze tolerowane. Podwyższają one jednak poziom
enzymów wątrobowych (dlatego ich stężenie powinno być monitorowane).Mogą one również zaburzać działanie mięśni, w rzadkich przypadkach bardzo poważnie. Zaburzenie funkcjonowania mięśni (miopatia) jest szczególnie prawdopodobne, gdy statyny są przyjmowane łącznie z lekiem
gemfibrozil.Spośród wszystkich wymienionych grup leków statyny są nie tylko najbardziej skuteczne, ale także najlepiej tolerowane. Ponadto rośnie liczba dowodów na to, że intensywne stosowanie statyn hamuje postęp choroby wieńcowej i w niektórych przypadkach może być stosowane zamiast bardziej inwazyjnych metod takich jak angioplastyka.

Leczenie podwyższonych poziomów lipidów można streścić w następujący sposób: najpierw należy wprowadzić zmiany w diecie, obniżyć wagę ciała oraz zastosować ćwiczenia fizyczne.