Len

Len to jednoroczna roślina zielna, o charakterystycznych niebieskich kwiatach. 

Len zwyczajny uprawiany jest ze względu na cenne włókno, a odmiany oleiste na nasiona, z których tłoczony jest olej.

Len pojawił się w historii człowieka bardzo wcześnie, około dziewięć tysięcy lat temu; dla przybliżenia jest to okres, w którym dopiero zaczynano oswajać psy i świnie. Naszym przodkom służył jako pożywienie, pasza dla zwierząt i surowiec tekstylny, natomiast w starożytnym Egipcie stosowany był w celach leczniczych.

Nasiona lnu (siemię lniane, semen lini) są niezwykle cennym lekiem. Są najbogatszym źródłem lecytyny, zawierają 3-6 proc. substancji śluzowych, do 25 proc. związków białkowych, 30-40 proc. oleju, a także cynk. Z powodzeniem stosowane są w schorzeniach przewodu pokarmowego (choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, stany zapalne dolnego odcinka przewodu pokarmowego, chroniczne zaparcia), w otyłości i przy podwyższonym poziomie cholesterolu. Len chroni też serce i zapobiega nowotworom. Poprawia pracę mózgu i działa antydepresyjnie.

Rozdrobnione siemię lniane nieznacznie drażni ściany jelit, a ponieważ jest niezwykle bogate w substancje śluzowe, spulchnia masy kałowe, powodując łatwe i obfite wypróżnienie. Śluzy lnu działają także osłaniająco na ściany żołądka jelit, chroniąc je przed szkodliwym wpływem czynników zewnątrz- i wewnątrzpochodnych (np. kwasu solnego), a niewysoka zawartość kwasu pruskiego pozwala na zabicie szkodliwych bakterii jelitowych. W analogiczny sposób śluzy nasion lnu osłaniają gardło i oskrzela, przez co mogą być stosowane jako środek łagodzący kaszel.

Nasiona lnu mają także słabe działanie moczopędne, co w połączeniu z wymienionymi powyżej własnościami, powoduje, że są znakomitym środkiem pomocniczym przy odchudzaniu.

Olej lniany (Oleum lini) to bogate źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Stanowią one materiał budulcowy błon komórkowych, pełnią funkcję hormonów i międzykomórkowych informatorów. Mają także właściwości lecznicze, m.in. dzięki witaminie F obniżają poziom cholesterolu, zapobiegają chorobom serca i naczyń krwionośnych, korzystnie wpływają na system odpornościowy i układ nerwowy, działają przeciwzapalnie. NNKT wspomagają przemianę materii, uszczelniają barierę naskórka, przyczyniając się do jego lepszego nawilżenia i natłuszczenia. Te właściwości wykorzystywane są przy produkcji kosmetyków.

W łyżce nierafinowanego oleju lnianego tłoczonego na zimno, aż połowę składu stanowi kwas tłuszczowy z rodziny omega-3. Wszystkie kwasy tłuszczowe wielonienasycone ulegają pod wpływem światła, powietrza i wysokiej temperatury bardzo szybkiemu procesowi utleniania. Dlatego olej lniany musi być przechowywany w warunkach chłodniczych, bez dostępu światła i powietrza.

Macerowane w wodzie nasiona można przykładać w formie kataplazmów na owrzodzenia i czyraki, a sporządzony z nich wyciąg wodny łagodzi skutki oparzeń i uszkodzeń tkanek spowodowanych przez żrące substancje chemiczne.

Przy cerze suchej, łuszczącym się i pękającym naskórku dobrze robi maseczka z 5 dag zmielonych nasion zmieszanych z połową szklanki wrzątku. Taką papkę nakłada się na twarz i szyję i delikatnie zmywa po 20 minutach.